Dürtü kontrol bozukluğu, kişinin kendisine veya başkalarına zarar verebilecek dürtülerine engel olamaması ve eylemi gerçekleştirdiği sırada da haz duygusu hissetmesi ile karakterize bir ruhsal sağlık sorunudur. Bu bozukluk, genellikle ani ve kontrolsüz bir şekilde istekleri veya arzuları yerine getirme dürtüsü ile karakterizedir.
Dürtü kontrol bozukluğu, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın görülen dürtü kontrol bozukluğu türleri şunlardır:
- Kleptomani: Kleptomani, karşı konulamaz bir şekilde hırsızlık yapma dürtüsü ile karakterizedir. Kleptomanlar, genellikle hırsızlık yapmak için plan yapmazlar ve eylemlerini gerçekleştirdikten sonra pişmanlık duyarlar.
- Patolojik kumar oynama: Patolojik kumar oynama, karşı konulamaz bir şekilde kumar oynama dürtüsü ile karakterizedir. Kumar oynayanlar, genellikle kumar oynamayı bırakmak isterler, ancak dürtülerini kontrol edemezler. Bu bozukluk, maddi ve kişisel sorunlara yol açabilir.
- Patolojik öfke kontrolü: Patolojik öfke kontrolü, karşı konulamaz bir şekilde öfke patlamaları yaşama dürtüsü ile karakterizedir. Öfke kontrol sorunları olan kişiler, genellikle öfkelerini kontrol edemediklerinden dolayı kendilerini veya başkalarını yaralayabilirler.
- Trikotillomani: Trikotillomani, karşı konulamaz bir şekilde saç veya kıl yolma dürtüsü ile karakterizedir. Trikotillomanlar, genellikle saç veya kıl yolma eylemlerini kontrol edemedikleri için pişmanlık duyarlar. Bu bozukluk, saç veya kıl kaybına yol açabilir.
- Piromania: Piromania, karşı konulamaz bir şekilde yangın çıkarma dürtüsü ile karakterizedir. Piromanlar, genellikle yangın çıkarma eylemlerinden zevk alırlar ve eylemlerinin sonuçlarını önemsemezler. Bu bozukluk, ciddi yaralanmalara veya ölüme yol açabilir.
Dürtü kontrol bozukluklarının nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, genetik, beyin kimyası ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Dürtü kontrol bozuklukları, kişinin kişisel ve profesyonel yaşamını olumsuz etkileyebilir. Bu bozukluğu olan kişiler, ilişkilerinde sorunlar yaşayabilir, okul veya işte başarısız olabilir ve hatta yasal sorunlarla karşılaşabilirler.
Dürtü kontrol bozukluklarının tedavisi, bozukluğun türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
- Psikoterapi: Psikoterapi, kişinin dürtülerini yönetmeyi öğrenmesine yardımcı olabilecek bir tedavi şeklidir.
- İlaç tedavisi: Bazı durumlarda, ilaç tedavisi de dürtü kontrol bozukluklarının tedavisinde yardımcı olabilir.
Dürtü kontrol bozukluğu olan kişiler, erken tanı ve tedavi ile iyileşme şansına sahiptir.
Dürtü Kontrol Bozukluğunun Belirtileri
- Karşı konulamaz bir dürtü veya arzu hissi
- Dürtünün sonuçları hakkında düşünme veya planlama eksikliği
- Dürtüyü kontrol etme veya eylemi gerçekleştirmekten kaçınma konusunda güçlük
- Dürtüyü gerçekleştirdikten sonra pişmanlık veya suçluluk duygusu
Dürtü Kontrol Bozukluğu ile Başa Çıkmak
- Dürtülerinize yol açabilecek tetikleyicileri belirleyin ve bu tetikleyicilerden kaçının.
- Dürtülerinizi yönetmek için stratejiler geliştirin.
- Destekleyici bir sosyal çevre oluşturun.
Dürtü kontrol bozukluğu ile başa çıkmak için profesyonel yardım almak da önemlidir. Psikolog Nazike Meşe, dürtülerinizi yönetmenize ve yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olabilir.